W imieniu Zarządu Głównego SGP serdecznie zapraszamy do udziału w kolejnym Zdalnym Wykładzie Geomorfologicznym SGP, który odbędzie się w dniu 19 listopada 2025 roku (środa), o godzinie 18.00. Wykład „Zapis plejstoceńskich trzęsień ziemi w osadach z południowej części obszaru Perybałtyckiego – aktualny stan wiedzy i wyniki projektu GREBAL” wygłoszą Dr Szymon Belzyt i Prof. dr hab. Małgorzata Pisarska-Jamroży.
W plejstoceńskich osadach południowej części obszaru Perybałtyckiego zachował się wyjątkowo bogaty zapis deformacji świadczących o aktywności sejsmicznej towarzyszącej zlodowaceniom. Referat podsumowuje wyniki kilkuletnich badań międzynarodowego zespołu kierowanego przez Małgorzatę Pisarską-Jamroży, prowadzonych w ramach projektu NCN „Rozpoznanie świadectw trzęsień Ziemi w osadach plejstoceńskich generowanych przez ruchy glacioizostatyczne w otoczeniu basenu Morza Bałtyckiego” (GREBAL).
Na podstawie analizy struktur deformacyjnych w osadach z jedenastu stanowisk położonych w Niemczech, Polsce, na Litwie, Łotwie i w Estonii, zinterpretowanych jako sejsmity, przedstawiono skalę oraz mechanizmy trzęsień ziemi towarzyszących zmianom zasięgu lądolodu fennoskandzkiego pomiędzy MIS 6 a MIS 2. Wyniki badań, łączących obserwacje terenowe, szczegółowe analizy sedymentologiczne oraz rekonstrukcje paleogeograficzne z modelowaniem numerycznym zmian naprężeń w skorupie ziemskiej w plejstocenie, wskazują, że trzęsienia ziemi w regionie występowały znacznie częściej, niż dotąd przypuszczano, i towarzyszyły zarówno etapom rozwoju lądolodu, jak i deglacjacji. Badania pozwoliły również doprecyzować kryteria rozróżniania deformacji sejsmogenicznych od tych o genezie glacitektonicznej lub peryglacjalnej, a także udokumentowały przypadki ponownego upłynnienia (re-liquefaction) tych samych osadów podczas kolejnych wstrząsów. Wyniki projektu GREBAL stanowią istotny wkład w poznanie relacji między dynamiką lądolodu fennoskandzkiego a aktywnością sejsmiczną na wewnątrzpłytowych obszarach o niskiej współczesnej sejsmiczności.
Informacje a o autorach:
Dr Szymon Belzyt – geolog i sedymentolog, absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, obecnie adiunkt w Instytucie Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na rozpoznaniu młodej aktywności tektonicznej oraz analizie struktur deformacyjnych w osadach czwartorzędowych, ze szczególnym uwzględnieniem sejsmitów i związków pomiędzy procesami glacjalnymi, sejsmicznością i zmianami środowiska w plejstocenie. W pracy naukowej łączy podejście terenowe z analizami mikrosedymentologicznymi. W latach 2020–2024 kierował projektem NCN Preludium pt. „Mikromorfologia i mikrosedymentologia struktur deformacyjnych w nieskonsolidowanych osadach glacigenicznych – klucz do zrozumienia ruchów masowych oraz ich znaczenia na obszarach zlodowaconych współcześnie i w przeszłości geologicznej” (nr 2019/35/N/ST10/03401). Prowadził badania i odbywał staże naukowe m.in. w Polsce, Niemczech, Danii, Litwie, Łotwie, Albanii, Korei Południowej oraz na Spitsbergenie.
Prof. dr hab. Małgorzata Pisarska-Jamroży jest geolożką związana z Instytutem Geologii na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół sedymentologii skał klastycznych, geologii glacjalnej, paleosejsmologii, a także rekonstrukcji paleoklimatycznych. Prowadziła badania terenowe w wielu krajach, m.in. w Polsce, Niemczech, Danii, Litwie, Łotwie, Estonii, Finlandii, Albanii, Omanie, Sri Lance i na Spitsbergenie. Jest autorką ponad 100 publikacji, w tym, w renomowanych czasopismach naukowych, takich jak Sedimentology, Tectonophysics, Quaternary Science Reviews czy Sedimentary Geology [scholar.google.com]. Prof. Pisarska-Jamroży uczestniczy w działalności Polskiej Akademii Nauk – w Komitecie Badań Czwartorzędu oraz Komitecie Nauk Geologicznych. Wypromowała pięć prac doktorskich.