W imieniu Zarządu Głównego SGP serdecznie zapraszamy do udziału w pierwszym w tym roku akademickim Zdalnym Wykładzie Geomorfologicznym SGP, który odbędzie się w dniu 22 października 2025 roku (środa), o godzinie 18.00. Wykład ten nosi tytuł „Wzajemne oddziaływanie tektoniki i wulkanizmu w kształtowaniu rzeźby regionu Colca w Peru” i będzie wygłoszony przez dra Andrzeja Tyca.
Region Colca w Środkowych Andach w Peru stanowi unikalne naturalne laboratorium do badań nad ewolucją rzeźby i krajobrazu, pozostających pod wpływem wzajemnego oddziaływania wielu procesów geologicznych i środowiskowych. Jest to obszar budzący zainteresowanie naukowców z wielu krajów, w tym również z Polski. Aktywność tektoniczna, obejmująca subdukcję płyty Nazca pod płytę południowoamerykańską oraz aktywność sejsmiczną wzdłuż licznych uskoków, w powiązaniu z działalnością wulkaniczną generuje szereg procesów wpływających na rozwój rzeźby tego regionu.
Wskaźniki geomorfometryczne, choć trudne do interpretacji w środowisku tektoniczno-wulkanicznym, potwierdzają wysoką względną aktywność tektoniczną tego obszaru. Wyniki wykonanych szurfów paleosejsmologicznych oraz badań archeosejsmologicznych wskazują, że aktywne uskoki skorupowe są zdolne do generowania silnych trzęsień ziemi (M > 7), które stanowią zagrożenie dla lokalnych społeczności.
Duża aktywność uskoków, odgrywających kluczową rolę w funkcjonowaniu systemu hydrotermalnego regionu Colca jest związana z położeniem nad rozległą komorą magmową kompleksu wulkanicznego Hualca Hualca–Ampato–Sabancaya. Uskoki te działają zarówno jako bariery dla infiltracji wód meteorycznych, jak i drogi migracji roztworów hydrotermalnych oraz gazów ku powierzchni. Zarówno w przeszłości, jak i współcześnie, wzdłuż stref takich uskoków powstają pokłady trawertynów hydrotermalnych, w których rozwija się kras hipogeniczny. Trzęsienia ziemi powodują, że strome stoki doliny i kanionu Colca podlegają ruchom masowym (osuwiskom i katastrofalnym obrywom skalnym), prowadzącym do powstawania efemerycznych jezior zaporowych i związanych z nimi osadów.
Andrzej Tyc – geograf, geomorfolog, speleolog, absolwent Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, doktor nauk o Ziemi UAM w Poznaniu. Stypendysta post-doc Uniwersytetu w Padwie (Włochy). Od wielu lat jest wykładowcą w Międzynarodowej Szkole Doktorskiej na Uniwersytecie w Nowej Gorycji w Słowenii i członkiem komitetu naukowego Międzynarodowego Centrum Badań Krasu UNESCO z siedzibą w Guilin (Chiny). Adiunkt na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, gdzie zajmuje się naukowo i dydaktycznie speleologią oraz uwarunkowaniami geologicznymi i geomorfologicznymi rozwoju wyżyn i gór. Swoje badania koncentruje na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, ale prowadził je również na Kubie, w Chinach, na Syberii, Morawskim Krasie w Czechach, Krasie Dynarskim w Słowenii. W kręgu jego szczególnych zainteresowań badawczych są zjawiska krasu hipogenicznego. Od 2017 r. związał się z badaniami prowadzonymi w Andach Peruwiańskich, gdzie aktualnie uczestniczy w realizacji projektu badawczego „Ewolucja rzeźby i aktywna tektonika w Andach Środkowych” (NCN nr 2020/39/B/ST10/00042).
Krzysztof Gaidzik – doktor nauk o Ziemi, geolog specjalizujący się w badaniach tektonicznych, paleosejsmicznych i archeosejsmicznych. Adiunkt na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytet Śląskiego w Katowicach. W swoich pracach badawczych wykorzystuje zarówno klasyczne metody terenowe (odsłonięcia skalne), jak i analizę rzeźby terenu oraz obiektów archeologicznych do rekonstrukcji przeszłych procesów tektonicznych, w szczególności trzęsień ziemi. Jego zainteresowania badawcze obejmują między innymi południowo-zachodni Meksyk, Andy Peruwiańskie, Azję Centralną oraz Europę – od Skandynawii po Turcję. W latach 2014–2016 odbywał staż podoktorski na Narodowym Autonomicznym Uniwersytecie Meksyku (UNAM). Obecnie stażysta Uniwersytetu w Oksfordzie. Od niemal 20 lat prowadzi badania w Andach Peruwiańskich, gdzie aktualnie kieruje projektem badawczym „Ewolucja rzeźby i aktywna tektonika w Andach Środkowych” (NCN nr 2020/39/B/ST10/00042).