W imieniu Zarządu Głównego SGP serdecznie zapraszamy do udziału w ostatnim w tym roku akademickim Zdalnym Wykładzie Geomorfologicznym SGP, który odbędzie się w dniu 11 czerwca 2025 roku (środa), o godzinie 18.00. Wykład „„Drumliny i inne subglacjalne formy terenu w Zerweliner Heide w północnej Brandenburgii”” wygłoszą dr Artur Skowronek i dr Agnieszka Strzelecka.
Dr Artur Skowronek jest absolwentem geologii Uniwersytetu w Hanowerze. Praca doktorska (Uniwersytet W Hanowerze) na temat petrogenezy Wapieni Wojcieszowskich w Górach Kaczawskich. W początkowym etapie swojej bogatej kariery zawodowej zajmował się geologią skał węglanowych i geokonsultingiem oraz pracą w sektorze komercyjnym (geologia surowcowa i środowiskowa, oceny geochemicznego stanu środowisk wodnych). W latach 2015–2020 pełnił funkcję Dyrektora Oddziału Pomorskiego Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego w Szczecinie. Od 2007 roku pracuje na Uniwersytecie Szczecińskim, gdzie prowadzi badania dotyczące geologii regionu Morza Bałtyckiego oraz geochemii osadów dennych z różnorodnych zbiornikach wodnych. Od wielu lat pełni również rolę doradcy naukowego w Interoceanmetal Joint Organization, dostarczając ekspertyzy w zakresie badań i potencjalnej eksploatacji konkrecji polimetalicznych z obszaru uskoku Clarion-Clipperton w Oceanie Spokojnym.
Dr Agnieszka Strzelecka jest absolwentką geografii Uniwersytetu Szczecińskiego oraz geologicznych studiów podyplomowych na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Praca doktorska (Uniwersytet Szczeciński) dotyczyła rekonstrukcji paleośrodowiskowych Zalewu Szczecińskiego. W latach 2018–2020 pracowała w Oddziale Pomorskim Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego w Szczecinie. Od wielu lat związana jest z Uniwersytetem Szczecińskim, koncentrując swoje zainteresowania badawcze na geologii czwartorzędu, geochemii osadów dennych oraz rekonstrukcjach paleoekologicznych. Jest również autorką publikacji i opracowań eksperckich z zakresu oceanografii i geochemii dla Interoceanmetal Joint Organization — kontaktora prac eksploracyjnych dla złóż konkrecji polimetalicznych w strefie uskoku Clarion-Clipperton na Oceanie Spokojnym.
Polodowcowe struktury subglacjalne stanowią ważny element krajobrazu obszarów ukształtowanych przez lądolody plejstoceńskie. Formy te, powstające pod bezpośrednim wpływem lodowca lub roztopowych wód podlodowcowych, dostarczają cennych informacji o warunkach panujących w trakcie zlodowaceń oraz o dynamice przemieszczania się mas lodu. Wśród najczęściej spotykanych subglacjalnych struktur wyróżnia się drumliny oraz Mega-Scale Glacial Lineations (MSGL). Są to dobrze rozpoznawalne formy terenu, których obecność rejestrowana jest na wielu obszarach obecnych i dawnych zlodowaceń, m.in. w Europie Północnej, Ameryce Północnej oraz na Antarktydzie. Pomimo licznych badań, kwestia genezy tych form wciąż budzi dyskusje wśród geologów i geomorfologów.
Wyjątkowo interesujące formy subglacjalne zostały rozpoznane w północnej Brandenburgii na obszarze Zerweliner Heide. Niniejszy referat prezentuje wstępny etap prac, których celem jest identyfikacja i określenie genezy tych form terenu. Dotychczasowe badania geomorfologiczne z wykorzystaniem obrazów LiDAR ujawniły obecność w terenie kompleksu form polodowcowych, najprawdopodobniej uformowanych w środowisku subglacjalnym. Zasadniczy element tego zespołu form stanowią ciągi silnie wydłużonych, równoległych wałów o rozciągłości N-S, z deniwelacjami terenu w zakresie od kilku do kilkunastu metrów. Od południa i wschodu otacza je półkolisty ciąg form o cechach typowych dla drumlinów. Wykonane wiercenia ujawniają, iż ich zasadniczym budulcem jest węglanowa glina bazalna spoczywająca na osadach piaszczystych. Interesującą cechą wyróżniającą pozyskany osad jest obecność ostrokrawędzistych klastów o zróżnicowanych rozmiarach. Pomimo imponującej i niezwykłej w skali regionu geomorfologii, formy z Zerweliner Heide nie doczekały się dotąd szerszej analizy ani szczegółowej interpretacji genetycznej. Na dostępnych mapach geologicznych jednostki te klasyfikowane są zbiorczo jako elementy moreny końcowej, co otwiera pole do dalszych badań i reinterpretacji danych kartograficznych tego obszaru.